Waarom de kwikstaart zo angstig is.
In landbouwgebieden ziet u altijd wel een paar kwikstaarten. Een mooi, maar nerveus ogend, zwart-witte vogel. Heeft u zich wel eens afgevraagd waarom de kwikstaart altijd zo onrustig om zich heen kijkt en voortdurend met zijn staart op en neer beweegt? Dat komt door een brutale diefstal. Luister...
Toen de dieren werden geschapen hadden ze allemaal kleuren, poten, oren, ogen en nog veel meer onderdelen nodig. Er waren zo veel dieren dat op een gegeven ogenblik de staarten op waren. Voor de mol en de stoere beer restte slechts een ministaartje. Een zwart-witte vogel was pas aan de beurt toen alle staarten op waren. Hij moest genoegen nemen met een stompe staartloze achterkant. Dat deed hem veel verdriet. Hij schaamde zich en vond zichzelf lelijk.
In die dagen pronkte de winterkoning met een prachtige lange zwarte staart. Afgunstig keek de zwart-witte vogel er naar en droomde van zo’n sierlijke lange zwarte achterkant. Wat zou dat mooi passen bij zijn zwart-witte uiterlijk. Hij had er veel meer recht op, want het was toch onzin dat zo’n klein bol vogeltje zulke prachtige staartveren bezat. Hij piekerde over een list. Dagenlang wachtte hij zijn kans af. Toen de winterkoning op een lome zomerdag zat te dutten in de struiken, stal de zwart-witte vogel in een razendsnelle actie de prachtige staartveren van de winterkoning en vluchtte ver weg naar een afgelegen boerderij. Daar zou niemand hem vinden. Zorgvuldig plakte hij de lange veren op zijn stompe achterkant. Wat was hij blij met die mooie staart! Trots stapte hij rond en bekeek zichzelf aan de waterkant.
Maar de prijs die hij heeft betaald, is hoog: angst overheerst zijn leven. Hij woont nog steeds in afgelegen, stille streken. Tot op de dag van vandaag is hij bang dat de winterkoning zijn veren op een onbewaakt moment terugpakt. Voortdurend kijkt hij schichtig om zich heen, om te kijken of er geen kapers op de kust zijn. Hij moet hem steeds omhoog wippen om te kunnen zien of de lange verenpracht nog op zijn achterwerk zit. Door dit onrustige gedrag wordt deze vogel kwik-staart genoemd. Al zijn nakomelingen hebben zijn gedrag geërfd.
En hoe is het de winterkoning vergaan? Toen zijn lange zware staart werd gestolen bleef er slechts een kleine onderstaart over. Omdat het gewicht van de lange veren er niet meer op drukte, sprong deze omhoog, zodat we de winterkoning in één oogopslag kunnen herkennen aan zijn kenmerkende kordaat omhoogstekende korte staartje. Hij is de diefstal allang vergeten, want een klein staartje heeft voordelen. Hij is nu heel wendbaar in het dichte struikgewas.
In heel Europa komen de gele en de witte kwikstaart op het platteland veel voor. Ze houden van een rustige omgeving met veel insecten. De gele kwikstaart prefereert vochtige en rustige streken, zoals vochtige weiden, moerassen en de oevers van rivieren. De witte kwikstaart is niet zo kieskeurig en komt overal voor. In Nederland zijn er zo’n 90.000 gele en ruim twee keer zoveel witte kwikstaarten. Ook in België zijn het veel voorkomende vogels van het platteland. De meeste vogels trekken in het najaar naar warmere streken, slechts een klein deel van de witte kwikstaarten overwintert in ons land.